Enerji Çeşitleri Enerji, yararlı iş yapabilme yeteneği olarak tanımlanır ve birimi joule (J) olarak bilinir. Enerji, herhangi bir hareketi yapan veya yapmaya hazır olan kabiliyet olarak da tanımlanabilir. Enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir ve bu dönüşümde enerjinin işletebilmesini sağlayan enerji şekillerinin kaynakları ve bir enerji şeklinden diğerine geçiş olanakları çeşitlidir. Birçok farklı enerji türü vardır ve enerji kaynaklarından yararlanmak, enerji verimliliğini artırır. Enerji Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir? Potansiyel Enerji Potansiyel enerji, cisimlerin bulundukları konum veya yükseklik nedeniyle kazandıkları enerjidir. Potansiyel enerjinin var olması için cismin yerden belirli bir yüksekliği olmalıdır. Potansiyel enerji, cismin kütlesine, yerden yüksekliğine ve yer çekim ivmesine bağlı olarak değişir ve Ep ile gösterilir. Potansiyel enerji formülü: Potansiyel enerji = kütle x yerçekimi ivmesi x yükseklik (Ep = m x g x h) Kinetik Enerji Kinetik enerji, cisimlerin hareketlerinden dolayı kazandıkları enerjidir. Kinetik enerjiye sahip olabilmesi için cismin hareketli olması gerekir. Kinetik enerji, cismin hızı ve kütlesine bağlı olarak değişir ve Ek ile gösterilir. Kinetik enerji formülü: Kinetik enerji = 1/2 x kütle x hızın karesi (Ek = 1/2 x m x V²) Mekanik Enerji Mekanik enerji, cismin hem yerden belirli bir yüksekliği hem de belirli bir hızı var ise ortaya çıkar. Bu durumda hem potansiyel enerjiden hem de kinetik enerjiden söz edebiliriz. Kinetik ve potansiyel enerji toplamları mekanik enerjiyi verir. Buna en güzel örnek, elektrik santrallerinde türbinlerin suya çarpmasıdır. Isı Enerjisi Isı enerjisi, cisimlerin taneciklerinden yani atomlarından meydana gelir. Bu taneciklerin sahip olduğu enerjiye ısı enerjisi denir. Isı enerjisi, cismin kütlesine, ısı sığasına ve cismin sıcaklığına bağlıdır. Cismin sıcaklığı arttığı zaman taneciklerin kinetik enerjileri de artar. Isı enerjisi, boşluk hariç her ortamda yayılabilir. Soba, ısıtıcılar ve ampuller buna örnektir. Kimyasal Enerji Kimyasal tepkime sonucunda meydana gelen enerjiye kimyasal enerji denir. Gündelik hayatta yaygın olarak kullanılan piller ve aküler, kimyasal enerjinin elektrik enerjisine dönüştüğüne en güzel örneklerdir. Pillerde ve akülerde elektrik enerjisi önce depolanır, sonra kimyasal enerjiye dönüştürülür. Kimyasal enerji, hem ısı hem ışık hem de mekanik enerjiye dönüşebilir. Nükleer Enerji Son zamanlarda çoğu ülke nükleer enerjiden elektrik enerjisi üretmektedir. Bu sistemde, uranyum ve plütonyum gibi ağır metallerin bölünmesi veya lityum, helyum ve hidrojen gibi hafif çekirdeklerin birleşmesi söz konusudur. Kullanılabilecek en kuvvetli enerji çeşitlerindendir. Elektrik Enerjisi Elektrik enerjisi, hareket etmekte olan elektronların sahip olduğu bir enerji çeşididir. Gözle görülemeyen elektrik enerjisi, maddeye ait bir niteliktir. Evde televizyon, bilgisayar, çamaşır makinesi, elektrik süpürgesi, ketıl ve bulaşık makinesi gibi cihazlarda kullanılır. Ayrıca iş yerlerinde, okullarda ve birçok farklı alanda çeşitli şekillerde kullanılır. İletken; elektriği ileten maddedir ve elektrik enerjisi de iletken tel gibi maddelerle iletilir. Elektrik enerjisi, hem diğer enerji türlerinden dönüşebilir hem de kendisi başka enerji türlerine dönüşebilir. Örneğin, evde lambanın yanması elektrik enerjisinin ışık enerjisine dönüşümüdür ve ketıldaki sistem elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüşümüdür. Işık Enerjisi Işık enerjisi, doğrusal olarak yayılabilen ve boşlukta da yayılabilme özelliğine sahip bir enerji türüdür. Güneş enerjisinin Dünya'yı aydınlatması bu yolla olur. Işık, üzerinde enerji taşıyan bir maddedir. Ses Enerjisi Ses enerjisi, boşlukta yayılmayan bir enerji çeşididir. Ses dalgalarının yaydığı enerjidir ve radyo ve televizyonlarda kullanılır. Diğer Enerji Çeşitleri
|