Yüklem Çeşitleri
Yüklem, bir cümlede iş, oluş, hareket veya durumu bildiren temel ögedir. Türkçede yüklemler, yapılarına ve anlamlarına göre çeşitlere ayrılır. İşte yüklem çeşitleri:
1. Yapılarına Göre Yüklemler
- Basit Yüklem: Tek bir fiilden oluşan yüklemlerdir. Örneğin: "Ahmet kitap okudu." Burada "okudu" basit yüklemdir.
- Birleşik Yüklem: Birden fazla kelimeden oluşan yüklemlerdir. Kendi içinde üçe ayrılır
- a. Yardımcı Fiille Yapılan Birleşik Yüklem: İsim soylu bir kelime ile "etmek, olmak, eylemek" gibi yardımcı fiillerin birleşmesiyle oluşur. Örneğin: "O her zaman mutlu olur." ("mutlu olur" birleşik yüklemdir.)
- b. Kurallı Birleşik Yüklem: İki fiilin belirli kurallarla birleşmesiyle oluşur (örneğin, tezlik, sürerlik, yaklaşma fiilleri). Örneğin: "Kapıyı açıp çıktı." ("açıp çıktı" kurallı birleşik yüklemdir.)
- c. Anlamca Kaynaşmış Birleşik Yüklem (Deyimleşmiş Yüklem): Deyimlerin yüklem olarak kullanılmasıdır. Örneğin: "Bu habere çok sevinçten uçtu." ("sevinçten uçtu" deyimleşmiş birleşik yüklemdir.)
2. Anlamlarına Göre Yüklemler
- İş (Kılış) Yüklemleri: Nesne alabilen, bir iş veya hareket bildiren fiillerden oluşur. Örneğin: "Çocuk topu attı." ("attı" iş yüklemidir.)
- Durum Yüklemleri: Nesne almayan, bir durum veya hal bildiren fiillerden oluşur. Örneğin: "Bebek uyuyor. " ("uyuyor" durum yüklemidir.)
- Oluş Yüklemleri: Zaman içinde kendiliğinden gerçekleşen değişimleri ifade eden fiillerden oluşur. Örneğin: "Meyveler olgunlaştı. " ("olgunlaştı" oluş yüklemidir.)
Yüklemler, cümlenin anlamını taşıdığı için dilbilgisi açısından kritik bir rol oynar. Doğru kullanım, cümlenin net ve anlaşılır olmasını sağlar.
|
