Cam Çeşitleri
Cam, uzun yıllardır insanların hayatında önemli bir yer tutan bir malzemedir. Silisli kumun soda veya potasla karıştırıldıktan sonra yüksek sıcaklıklarda eritilmesiyle elde edilir. Sert, saydam, kolay kırılır, kimyasal maddelere dirençli ve su geçirmez bir malzemedir. İnsanlar doğal camı keşfetmeden önce doğada buldukları doğal camları şekillendirerek çeşitli eşyalar üretmişlerdir. Bu doğal camların en ünlüsü obsidiyendir; yanardağlardan çıkan koyu renkli, sert bir taş türüdür. Genellikle yarı saydamdır, ancak tamamen saydam örnekleri de bulunmaktadır. Taş Devri'nde obsidiyen, ok, mızrak ucu, bıçak ve biz yapımında kullanılmıştır. Daha ileri medeniyetlerde ise obsidiyen, ayna ve süs eşyası olarak kullanılmıştır.
Cam yapımı için kullanılan maddeler arasında silis, alkali, kireç, kurşun oksidi, kalsiyum karbonat ve borik asit bulunur. Bu maddeler uygun oranlarda karıştırılıp öğütüldükten sonra 1500-1800 derece arasında eritilir. Elde edilen cam, 800 dereceye kadar soğutulur. Daha sonra cam tekrar eritilir ve istenilen şekle getirilir. Cam, pencerelerde, elektrik sanayisinde, aydınlatmada, ev eşyalarında, laboratuvarlarda ve tıbbi malzemelerde, ayrıca mercek yapımında kullanılır.
Cam Çeşitleri Nelerdir?
Pencere Camı
Pencere camı, silis-soda-kireç kullanılarak elde edilir.
Şişe ve Kavanoz Camı
Şişe ve kavanoz camı, silis-soda-kireç grubuna girer. Camın rengini değiştirmek için içeriğindeki maddeler artırılır, azaltılır veya başka bir madde eklenir. Yeşil renk için fazla miktarda demir oksidi eklenir. Demir oksidine az miktarda manganez katılırsa cam kahverengi olur. Karbon, kükürt ve sülfat katılırsa cam bal renginde olur. Bu tür camlar, havuzlu fırınlarda üretilir.
Kristal Cam
Kristal cam, içinde kurşun bulunur. Özellikle sofra eşyalarında, merceklerde ve optik aletlerde kullanılır. Bu tip camlar kapalı potalarda eritilerek elde edilir ve renksiz ve tam saydamdır.
Optik Camlar
Optik camlar, içinde kurşun bulunan ve ışığın sapmaması için en üst düzeyde saf olan camlardır. Mikroskop ve diğer optik aletlerde kullanılır. Kapalı potalarda eritilerek üretilir. Üretim aşamasında cam soğutulur, kırılır ve kötü parçalardan ayrılır. İyi parçalar tekrar eritilir ve pres ile istenilen şekil verilir. Şekillendirilmiş parçalar tekrar pişirilir ve soğutularak son halini alır.
Işığı Yansıtmayan Camlar
Bu camların üzerinde fluoret bulunur. Fluoret, zar tabakası yerine hava boşluğu oluşturarak ışığın yansımasını önler. Bu nedenle görünmez cam olarak da adlandırılır.
Renkli Camlar
Renkli camlar, soda-silis-kireç camlarındandır. İstenilen rengi elde etmek için metal ve metal oksitler ilave edilir.
Buzlu Camlar
Buzlu camlar, fiziksel veya kimyasal yöntemlerle üretilir ve genellikle pencere ve abajur camı olarak kullanılır. Fiziksel yöntemle üretilen buzlu camlarda, ince kum basınçla camın yüzeyine püskürtülerek yüzey donuklaştırılır. Kimyasal yöntemle üretilenlerde ise cam bileşimine fluorit ve fosfatlar eklenerek opal cam elde edilir.
Telli Camlar
Telli camlar, erimiş camın düz bir zemine dökülmesi ve bir merdane ile düzeltilmesiyle üretilir. Sıcak bir merdane, camın üzerine tel bırakır. Üçüncü bir merdane, tel ağı sıcak camın içine bastırır. Dördüncü merdane, yüzeyi düzeltir.
Emniyet Camı
Emniyet camı, iki levha cam arasına saydam plastik bir madde yerleştirilerek yüksek basınç altında birleştirilir. Plastik madde olarak genellikle "vinyle" kullanılır.
İçeriyi Göstermeyen Cam
Bu camlar, daha ziyade çocuk bakımevleri ve hastanelerde kullanılır. İçeriden dışarısı görülebilir, ancak dışarıdan içerisi görülmez. Bu camlar, yüzeyine çok ince bir gümüş tabaka uygulanarak hazırlanır.
Ampul Camı
Ampul camı, bileşen bakımından silis-soda-kireç camıdır.
Kırılmaz Cam
Kırılmaz cam, silis-soda-kireç veya borosilikat bileşenlerinden yapılır. Şekillendirildikten sonra her tarafına aynı basınçta ısı verilmek üzere, tercihen elektrikle ısıtılan bir fırına konulur. Yumuşama sıcaklığına kadar ısıtılır ve hemen soğutulur.
Köpük Cam
Köpük cam, toz camın karbonla karıştırılarak eritilmesiyle elde edilir. Elde edilen köpüklü siyah madde kalıplara dökülür. Mantar kadar hafif, dayanıklı, su geçirmez, geç ısınır ve yanmaz döşeme plakaları elde edilir.
Ayna
Ayna, kalın ve pürüzsüz camdan yapılır.
|
Cam yapımında kullanılan malzemelerin uygun oranlarda karıştırılması ve yüksek sıcaklıklarda eritilmesi gerektiğini biliyorum, ancak bu süreçte karşılaşılan zorluklar nelerdir? Ayrıca camın soğutulma aşamasında nelere dikkat edilmesi gerekiyor?
Cevap yazCam Yapımında Karşılaşılan Zorluklar
Cam yapımında kullanılacak malzemelerin uygun oranlarda karıştırılması, sürecin en kritik aşamalarından biridir. Ancak bu aşamada çeşitli zorluklarla karşılaşılabilir. İlk olarak, malzemelerin saflığı büyük önem taşır; kirli veya saf olmayan malzemeler, camın kalitesini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, farklı malzemelerin erime sıcaklıkları da birbirinden farklıdır. Bu durum, homojen bir karışım elde etmek için çeşitli erime süreleri ve sıcaklıkları gerektirebilir. Yüksek sıcaklıklarda işleme sırasında da malzemelerin kontrollü bir şekilde eritilmesi, aşırı sıcaklıkların camın yapısal bütünlüğünü bozmasına neden olabileceği için dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Camın Soğutulma Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Camın soğutulma aşaması, camın mukavemetini ve dayanıklılığını etkileyen önemli bir süreçtir. Soğutma işlemi, ani sıcaklık değişimlerinden kaçınarak yavaş ve kontrollü bir şekilde yapılmalıdır. Ani soğuma, camda stres oluşumuna ve kırılmalara yol açabilir. Bu nedenle, soğutma sürecinin sıcaklık düşüşü belirli bir hızda olmalıdır. Ayrıca, camın kalınlığına ve şekline bağlı olarak farklı soğutma süreleri gerekebilir. Bu aşamada, ortamın nem seviyesi ve hava akışı gibi faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Tüm bu unsurlara dikkat edilmesi, kaliteli ve dayanıklı bir cam ürünü elde etmek için gereklidir.